یکی از چالش های موجود در زمینه احداث سد و منابع ذخیره سطحی، تلفات ناشی از تبخیر می باشد. تبخیر به عنوان یکی از مولفه-های اصلی سیکل هیدرولوژی، سبب اتلاف مقادیر قابل توجهی از حجم آب ذخیره شده در مخازن می گردد. از آن جایی که باد به عنوان یکی از عوامل موثر بر تبخیر از سطوح آزاد آب به شمار آمده و از طرفی، اجرای برخی از روش های کنترل تبخیر نیاز به شناخت وضعیت بادروبی محدوده مورد اجرا دارد، لذا در تحقیق حاضر با محاسبه شاخص بادپناهی در نقاط مختلف و تحلیل خوشه ای مقادیر حاصل، نسبت به تعیین وضعیت های مختلف بادپناهی و بادروبی در نقاط مختلف سطح آزاد آب اقدام گردید. بدین منظور سطح دریاچه سد مخزنی دز، واقع بین عرض جغرافیایی 32° 35' 45" تا 32° 43' 38" شمالی و طول 48° 18' 51" تا 48° 30' 20" شرقی با مساحتی بالغ بر 26 کیلومتر مربع، انتخاب و مقادیر شاخص بادپناهی در یک شبکه 30×30 (متر)، شامل 28321 نقطه، محاسبه گردید. لازم به ذکر است پارامتر مزبور، به ازای هر یک از ماه های گرم سال، شامل خرداد، تیر، مرداد و شهریور که میزان تبخیر در آن ها بیشتر می باشد، به تفکیک محاسبه و مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از تحلیل خوشه ای به دو روش k-means و ward، سطح دریاچه از نظر وضعیت بادپناهی، به نواحی همگن با بادپناهی های متفاوت تفکیک گردید. نتایج نشان داد نواحی همگن ایجاد شده در هر یک از ماه های مورد مطالعه، در شرایط بادپناهی متفاوتی قرار دارند. به طوری که درصد مساحتی از سطح دریاچه که در شرایط بادپناهی کمتری نسبت به سایر نقاط قرار دارند، در هر یک از ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور به ترتیب 75/6، 70/8، 62/3 و 55/5 درصد به دست آمد. از این رو امکان ارزیابی سطوح آزاد آب از نظر شرایط بادپناهی در مخازن روباز میسر گردید. همچنین با بررسی مقادیر شاخص بادپناهی در طی ماه های مورد مطالعه، ملاحظه شد که پارامتر مزبور نسبت به تغییرات تراز سطح آب، حساس می باشد. به طوری که 14/5 متر کاهش در تراز سطح آب در طول ماه های خرداد تا شهریور، به طور متوسط، منجر به 47/6 درصد افزایش در مقدار شاخص بادپناهی گردید. لذا پیش بینی می شود، تعیین تراز سطح آب متناظر با حداکثر بادپناهی، می تواند از نظر کنترل تبخیر در مدیریت مخازن، نقش موثری را ایفا کند.