روش سبال یکی از پرکاربردترین روشهای تعیین تبخیر و تعرق بوده که در آن از روابط فیزیکی و تجربی استفاده شده است و یکی از مزایای آن
نیاز حداقلی به دادههای زمینی است که موجب میشود این روش با وجود صرف زمان و هزینهی اندک و نتایج قابل قبول، یکی از پرکاربردترین
شیوههای اندازهگیری تبخیر و تعرق باشد.
اغلب لازم است نیاز آبی گیاه بهصورت روزانه محاسبه شود و با توجه به پیشرفتهای صورت گرفته در این زمینه، استفاده از روشهای نرمافزاری
جایگزین روشهای سخت افزاری شدهاند. یکی از این روشها بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای است. از پرکاربردترین تصاویر، تصاویر لندست 8و
مودیس میباشند. تصاویر لندست 8با فاصلهی زمانی 16روز برداشت میشود و تفکیک مکانی مناسبی دارند، در مقابل، تصاویر ماهوارهی مودیس
که بهصورت روزانه در دسترس هستند، تفکیک مکانی پایینی دارند، میتوان برای داشتن تصویری که هم مزایای تصاویر لندست) 8تفکیک مکانی
مناسب( و هم مودیس )تفکیک زمانی مناسب( را داشته باشد، از روشهای تلفیق تصاویر استفاده کرد.
در این تحقیق با استفاده از الگوریتم گرام اشمیت تصاویر لندست 8و مودیس در بازهی زمانی 16روزه ادغام شد و میزان تبخیر و تعرق واقعی گیاه
نیشکر با استفاده از تصویر روز شانزدهم و روش سبال محاسبه گردید. همچنین میزان تبخیر و تعرق نیشکر با استفاده از تصاویر لندست 8و الگوریتم
سبال، برآورد و در نهایت نتایج با دادههای لایسیمتری مقایسه شد.
مقایسهی تبخیر و تعرق حاصل از تصاویر لندست 8و دادههای لایسیمتری همبستگی بالایی ) (R=0/98را نشان داد، همچنین مقایسهی تبخیر و
تعرق حاصل از روش ادغام تصاویر در سطح شرکت و صنعت امیرکبیر همبستگی خوبی ) (R=0/88با دادههای لایسیمتر این شرکت داشت.
همچنین در این تحقیق، مقدار مادهی خشک تولیدی در فصل زراعی 95-96با استفاده از مدل مانتیث محاسبه شد. متوسط ماده خشک تولید شده
محصول نیشکر در این دوره، با استفاده از تصاویر لندست 52/51 ،8تن در هکتار و با تصاویر ادغام شده 41/85تن در هکتار برآورد شد. متوسط
کارایی مصرف آب از نسبت ماده خشک تولید شده به میزان تبخیر و تعرق واقعی برآورد شـده از اطلاعات ماهوارهای، برای تصاویر لندست 8و تصاویر ادغام
شده به ترتیب 5/98و 5/95کیلوگرم بر مترمکعب بهدست آمد.
در انتها، بررسی رابطهی سن و ارقام نیشکر با میزان عملکرد و تبخیر و تعرق محاسبه شده توسط مدل مانتیث و مدل سبال نشان داد، تاثیر سن گیاه
نیشکر بر میزان تبخیر و تعرق آن قابل اغماض است، لیکن مقدار تبخیر و تعرق نیشکر با واریته CP69_1062بیش از واریته CP48_103
میباشد. از طرفی خطای همبستگی و تخمین عملکرد محصول در رقم CP69_1062کمتر از رقم CP48_103است و با افزایش سن گیاه نیشکر
از کشت تا بازرویی چهارم، عملکرد محصول کاهش مییابدروش سبال یکی از پرکاربردترین روشهای تعیین تبخیر و تعرق بوده که در آن از روابط فیزیکی و تجربی استفاده شده است و یکی از مزایای آن
نیاز حداقلی به دادههای زمینی است که موجب میشود این روش با وجود صرف زمان و هزینهی اندک و نتایج قابل قبول، یکی از پرکاربردترین
شیوههای اندازهگیری تبخیر و تعرق باشد.
اغلب لازم است نیاز آبی گیاه بهصورت روزانه محاسبه شود و با توجه به پیشرفتهای صورت گرفته در این زمینه، استفاده از روشهای نرمافزاری
جایگزین روشهای سخت افزاری شدهاند. یکی از این روشها بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای است. از پرکاربردترین تصاویر، تصاویر لندست 8و
مودیس میباشند. تصاویر لندست 8با فاصلهی زمانی 16روز برداشت میشود و تفکیک مکانی مناسبی دارند، در مقابل، تصاویر ماهوارهی مودیس
که بهصورت روزانه در دسترس هستند، تفکیک مکانی پایینی دارند، میتوان برای داشتن تصویری که هم مزایای تصاویر لندست) 8تفکیک مکانی
مناسب( و هم مودیس )تفکیک زمانی مناسب( را داشته باشد، از روشهای تلفیق تصاویر استفاده کرد.
در این تحقیق با استفاده از الگوریتم گرام اشمیت تصاویر لندست 8و مودیس در بازهی زمانی 16روزه ادغام شد و میزان تبخیر و تعرق واقعی گیاه
نیشکر با استفاده از تصویر روز شانزدهم و روش سبال محاسبه گردید. همچنین میزان تبخیر و تعرق نیشکر با استفاده از تصاویر لندست 8و الگوریتم
سبال، برآورد و در نهایت نتایج با دادههای لایسیمتری مقایسه شد.
مقایسهی تبخیر و تعرق حاصل از تصاویر لندست 8و دادههای لایسیمتری همبستگی بالایی ) (R=0/98را نشان داد، همچنین مقایسهی تبخیر و
تعرق حاصل از روش ادغام تصاویر در سطح شرکت و صنعت امیرکبیر همبستگی خوبی ) (R=0/88با دادههای لایسیمتر این شرکت داشت.
همچنین در این تحقیق، مقدار مادهی خشک تولیدی در فصل زراعی 95-96با استفاده از مدل مانتیث محاسبه شد. متوسط ماده خشک تولید شده
محصول نیشکر در این دوره، با استفاده از تصاویر لندست 52/51 ،8تن در هکتار و با تصاویر ادغام شده 41/85تن در هکتار برآورد شد. متوسط
کارایی مصرف آب از نسبت ماده خشک تولید شده به میزان تبخیر و تعرق واقعی برآورد شـده از اطلاعات ماهوارهای، برای تصاویر لندست 8و تصاویر ادغام
شده به ترتیب 5/98و 5/95کیلوگرم بر مترمکعب بهدست آمد.
در انتها، بررسی رابطهی سن و ارقام نیشکر با میزان عملکرد و تبخیر و تعرق محاسبه شده توسط مدل مانتیث و مدل سبال نشان داد، تاثیر سن گیاه
نیشکر بر میزان تبخیر و تعرق آن قابل اغماض است، لیکن مقدار تبخیر و تعرق نیشکر با واریته CP69_1062بیش از واریته CP48_103
میباشد. از طرفی خطای همبستگی و تخمین عملکرد محصول در رقم CP69_1062کمتر از رقم CP48_103است و با افزایش سن گیاه نیشکر
از کشت تا بازرویی چهارم، عملکرد محصول کاهش مییابد

آب مجازی مفهوم تازه¬ای است که در سال¬های اخیر نظر برنامه¬ریزان و صاحب¬نظران علوم آب را در سطوح بین المللی به خود جلب نموده است. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش آب مجازی سه شبکه آبیاری و زهکشی شهید رجائی، رامشیر و هندیجان برای سه کشت غالب گندم، جو و کنجد مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نیاز آبی متوسط با استفاده از داده¬های هواشناسی ده ساله منطقه (1394-1385) به وسیله نرم افزار کراپ¬وات برای کشت¬های مذکور محاسبه شد. سپس با استفاده از عملکرد محصولات و روابط موجود آب مجازی شبکه¬های مورد مطالعه تعیین گردید. هم¬چنین با استفاده از پرسش¬نامه¬های خبره طراحی شده و روش تحلیل سلسله مراتبی سه شبکه به لحاظ آب مجازی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آب مجازی گندم در شبکه¬های آبیاری و زهکشی شهید رجایی، رامشیر و هندیجان به ترتیب 33/7183، 88/7148 و 11/7501 مترمکعب در سال می¬باشد. مقدار آب مجازی گیاه جو در سه شبکه مذکور به ترتیب 33/8033، 78/8252 و 56/8705 مترمکعب در سال و برای گیاه کنجد در شبکه¬ی شهید رجایی 28/9836 و در شبکه رامشیر 31/10252 به¬دست آمد. مقایسه ارقام محاسباتی با مقدار آب تحویلی به زارع نشان داد که در شبکه¬های رجایی، رامشیر و هندیجان به ترتیب 31، 23 و 28 درصد بیشتر از نیاز واقعی آب داده شده است. نتایج حاصل از تحلیل سلسله مراتبی و رتبه¬بندی شبکه-های مذکور با رویکرد آب مجازی نشان داد که در شبکه¬های شهید رجایی و هندیجان معیار عوامل ارضی و در شبکه رامشیر عوامل اقلیمی بیشترین وزن را دارا می¬باشد. کمترین عامل تاثیرگذار در سه شبکه عوامل اقتصادی به¬دست آمد. مقایسه نتایج تحلیل سلسله مراتبی و محاسباتی آب مجازی نشان داد که در هر دو روش شبکه هندیجان در رتبه اول قرار دارد. هم¬چنین ارزیابی کیفی عملکرد بهره-برداری شبکه¬ها بر مبنای آب مجازی و میزان بهره¬وری آب محاسبه شده نشان داد که هر سه شبکه مورد مطالعه در وضعیت نامطلوب قرار دارند.

 به منظور بررسی تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در آبیاری سریالی آزمایشی به صورت طرح کامل تصادفی در سال زراعی ۹۴-۱۳۹۳ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. تیمارهای طرح شامل دو نوع آب آبیاری (کارون و زهآب) بود. در این پژوهش سه قطعه مزرعه تحت کشت ذرت، سویا و آفتابگردان در نظر گرفته شد که آبیاری مزرعه اول با آب شیرین (رودخانه کارون) و قطعههای بعدی با زهآب مزرعه قبل آبیاری میشد. نمونهبرداریها در چهار دوره زمانی و در سه عمق خاک صورت گرفت. نتایج حاصل از تجزیه شیمیایی خاک نشان داد که اعمال تیمار برای مزرعه سویا بر هدایت الکتریکی، pH، سدیم و بیکربنات اثر معنی‌دار نداشته و برای یونهای کلسیم، منیزیم، کلر، ازت، فسفر و پتاسیم در سطح احتمال پنج درصد اختلافها معنیدار بوده است. همچنین برای مزرعه آفتابگردان هیچ اختلافی بین دو تیمار زهآب و کارون بر خصوصیات خاک(EC، pH، Ca، Mg، Na، Cl، HCO3 و N) وجود نداشت اما برای فسفر و پتاسیم اختلافها در سطح احتمال پنج درصد معنیدار ارزیابی شده است. بررسی نتایج اثر زمان در مزرعه سویا حاکی از اختلاف دوره پس از برداشت با تمامی دورهها در همه یونها به جز فسفر، پتاسیم و اسیدیته خاک بوده است. در مزرعه آفتابگردان نیز به جز یون بیکربنات، اسیدیته خاک و یون فسفر در بقیه پارامترها دوره پس از برداشت با بقیه دورهها اختلاف معنیدار دارد. بررسی اثر اعماق مختلف خاک مزرعه سویا بر پارامترهای خاک نشان داد که یونهای بیکربنات، ازت و فسفر در لایه ۳۰-۰ سانتیمتری بیشترین مقادیر را دارند و برای یون پتاسیم لایه میانی اینگونه میباشد. در بقیه پارامترها اختلاف معناداری بین لایههای خاک مشاهده نشد. تغییرات هدایت الکتریکی، یون بیکربنات، فسفر، پتاسیم، کلر و ازت کل خاک در عمقهای مختلف خاک مزرعه آفتابگردان مشابه یکدیگر بوده و همه در لایه ۳۰-۰ سانتیمتری با بقیه لایهها اختلاف معنیدار دارد. برای یونهای کلسیم و منیزیم اختلافی بین عمقهای مختلف خاک مزرعه آفتابگردان مشاهده نشد. پس از بررسی آماری نتایج بهدست آمده، شبیه‌سازی با استفاده از نرم‌افزار HYDRUS-1D انجام شد. نتایج نشان دادند که بیشترین دقت شبیه‌سازی مربوط به یون بی‌کربنات در مزرعه سویا و هدایت الکتریکی در مزرعه آفتابگردان است. در همه تیمارها و صفات اندازه‌گیری شده، مقدار ضریب تعیین بین ۵۲/۰ تا ۹۹/۰ ارزیابی شد. بهترین کارایی مدل در مزرعه سویا به ترتیب در دوره‌های دوم و سوم و چهارم نمونه‌برداری برای یون کلسیم، منیزیم و بی‌کربنات بوده و در مزرعه آفتابگردان برای یون بی‌کربنات در دوره اول و دوم و یون منیزیم در دوره سوم بوده است. به صورت کلی نتایج نشان داد نرم‌افزارHYDRUS-1D از توانایی خوبی برای شبیه‌سازی املاح در خاک برخوردار است. بنابراین می‌توان در آینده از این نرم‌افزار برای مدیریت بهتر آبیاری و ارزیابی شوری پروفیل خاک بهره جست.